Welkom thuis: gedachten over literatuur en vastgoed
Afgelopen week presenteerde Edwin Winkels zijn eerste roman, Welkom thuis. Met als ondertitel Een helletocht door Nederland – of wat er nog van over is ….
Edwin Winkels, zult u zeggen? Die naam komt me bekend voor! Juist! Winkels woont in Barcelona – om precies te zijn, hij woont in Sitges , de fraaie badplaats zo’n 30 kilometer onder de Catalaanse hoofdstad – en is in Nederland met name bekend als de FC Barcelona-specialist. Hoewel, wielerliefhebbers kennen hem ook als sidekick van Mart Smeets in zijn tv-programma tijdens de Tour de France, de Touretappe. Ook is hij al twintig jaar correspondent voor het AD vanuit Spanje, ziet u hem regelmatig in De Wereld Draait Door en wordt hij te pas – en soms te onpas – erbij gehaald als er weer iets over Barcelona, FC Barcelona, Real Madrid, Johan Cruijff of Louis van Gaal moet worden geroepen op de radio of tv.
Ik ken Edwin ruim twintig jaar. Toen hij zich in Barcelona vestigde – hij kwam als sportjournalist van het vermaarde, jammerlijk ‘omgekomen’ Rotterdamse dagblad het Vrije Volk – was ik daar GPD-correspondent, onder meer voor datzelfde Vrije Volk. Edwin ging voor het organisatiecomité van de Olympische Spelen van ’92 werken, maar stapte snel over als verslaggever van de grootste krant van Catalonië, El Periódico. Op zich al een prestatie om als jonge Nederlandse journalist te mogen en kunnen schrijven voor een Catalaans-Spaanse krant.
Eerst was hij vooral sportverslaggever – met een nadruk op FC Barcelona, dat toen ook werd gedomineerd door Nederlanders op de bank en in het veld. Later volgden ook op de gouden tijden van het Spaanse wielrenner (Pedro Delgado, Miguel Indurain en Alberto Contador), maar steeds vaker werd hij als algemeen verslaggever ingezet om over andere, minder sportieve zaken te schrijven. Hij bracht het zelfs tot chroniqueur van het ‘dagelijkse leven’ in Barcelona, wat de basis opleverde voor een succesvolle blogsite en het zeer goed verkochte boek ‘Het Barcelona-gevoel’ (edwinwinkels.com/tag/het-barcelona-gevoel/). Kortom, Edwin Winkels is een zeer gedreven, betrokken en succesvolle journalist.
Tijdens het jaarlijkse invitatie-golfevenement van Vastgoedmarkt heb ik hem nog twee jaar geleden naar Malaga gehaald om de heren en dames vastgoedprofessionals zijn visie te laten horen op de turbulente en in menig opzicht desastreuze vastgoedontwikkelingen op het Iberisch Schiereiland. De waarheid gebiedt me te zeggen, dat de heren en dames eigenlijk meer geïnteresseerd waren in Edwin’s mening over Cruijf, Van Gaal en Koeman.
Afgelopen zomer nam hij ontslag bij El Periodico om zich helemaal toe te leggen op iets wat hij zijn jongensdroom noemde: het schrijven van een roman. Het onderwerp stond al jaren vast: een soort Odyssee, maar dan terug naar zijn Nederlandse roots, die in Friesland liggen. Nu willen alle journalisten eigenlijk romans schrijven en sommige doen dat ook. Niet al die romans zijn trouwens even succesvol. In de woorden van Robert Vuijsje (Alleen maar nette mensen en Beste Vriend) – zelf een journalist die schrijver werd en die afgelopen donderdag het eerste exemplaar van Welkom thuis in ontvangst mocht nemen: ‘Het is heel iets anders: journalist zijn en dan schrijver worden. Ik ben zelf door dat proces gegaan. Bij niet iedereen loopt dat even goed af. Edwin, welkom bij de club. Ik hoop dat ze over een jaar of wat ook tegen jou zullen zeggen: Edwin Winkels is schrijver, in plaats van journalist. Dan weet je dat je geslaagd bent.’
Afgelopen zomer was ik bij Edwin thuis, in Sitges. Hij had net zijn eerste hoofdstukken geschreven. In zijn fraaie huis, net achter de schitterende boulevard van Sitges, had hij een hoek ingeruimd waar het schrijfproces plaatsvond. Hij verzekerde mij: ‘Het is niet mijn bedoeling om broodschrijver te worden. Ik wil dit boek al zo lang. Maar daar blijft het bij.’
Ik was een van de vier vrienden/vriendinnen die het hele schrijfproces hebben gevolgd en als meelezer hebben gefungeerd. Met het verzoek om vooral kritisch te zijn. Dat ben ik ook geweest. Edwin haalde afgelopen donderdag in zijn toespraak aan, dat ik hem heb voorgehouden dat literatuur iets anders is dat een Wikepedia te schrijven over alle plaatsen waar de hoofdpersoon op zijn barre tocht door Nederland terecht komt.
Welkom thuis heeft niets met Spanje of Barcelona te maken, maar alles met Nederland. Het is een onwerkelijke, ietwat sombere roman in een zeer toegankelijke stijl. Hoofdpersoon is Harmen Turksma, een boerenzoon uit Friesland die al op jeugdige leeftijd met zijn ouders in Argentinië terecht komt. Turksma gaat in het boek, net zoals Odysseus, op zoek naar zijn ’thuis’ in de persoon van zijn oude en zieke vader die al eerder naar Friesland was teruggekeerd. Alleen, Nederland is allang het Nederland niet meer, zoals hij het heeft gekend. Het is een hermetisch afgesloten land geworden, waar niemand meer in of uit kan. De grote steden , maar ook het platteland worden gecontroleerd door voormalige immigranten of allochtonen. Rotterdam is in handen van de Antilianen, Amsterdam van de Chinezen en Utrecht van de Marokkanen. En het platteland wordt gecontroleerd door de laatste blanke calvinisten. Het kost Turksma dan ook vele dagen in deze surrealistische roman met een klassieke structuur om in Friesland uit te komen om daar te constateren dat zijn vader is overleden. En zoals het in dit soort apocalyptische romans gebeurt – ik moest tijdens het lezen denken aan films als The Road, Children of Men, I am Legend en Oblivion –, er is zelfs nog een beetje zonneschijn en hoop aan het einde. On-Nederlands aan dit boek is ook dat de Tweede Wereldoorlog en seks er niet in voorkomen.
Het is natuurlijk toeval maar toeval bestaat blijkbaar niet. Juist in de week dat Winkels zijn roman publiceerde, stond in menig krant een artikel over een Turkse wijk in Rotterdam. Het schijnt de bedoeling te zijn dat bij de Afrikaanderwijk een ‘stadje’ wordt gebouwd met 400 appartementen, een hotel, winkels, horeca, zorgvoorzieningen, een mediterraan ogend binnenplein en een ‘paleistuin’. Het project is tot Turkoois 100 % Zuid gedoopt en is een initiatief van de projectontwikkelaar Stebru Bouw uit Capelle aan den IJssel en de interculturele thuiszorgorganisatie Izah. Turken zijn geen Antilianen, maar als ik de negatieve reacties lees op dit initiatief, is de stap naar de ‘werkelijkheid’ van de roman van Winkels (eigenlijk wel qua inhoud een vastgoed-gerelateerde naam!) volgens sommigen niet zo groot.
In het boek Welkom thuis speelt ook de Maasvlakte een belangrijke rol. Laat nu net diezelfde Maasvlakte 2 de afgelopen week volop in het nieuws zijn. Minister Schultz van Haegen opende namelijk Maasvlakte 2 vorige week voor de scheepvaart. En dan hadden we nog het verhaal van de Schilderswijk in Den Haag, waar volgens een artikel in Trouw van een week eerder radicale moslims systematisch hun religieuze wetten zouden voorschrijven en er een sharia-wijk van hebben gemaakt. Onzin natuurlijk, en ik haal graag de brief aan van burgemeester Jozias van Aartsen en wethouder Marnix Norder aan die schrijven dat de Schilderswijk een wijk is waar ’35.000 Hagenaars wonen met in totaal 110 nationaliteiten’.
Ik heb me zeer geërgerd aan de commotie rond het initiatief van de wijk Turkoois in Rotterdamse en de beweerde sharia-driehoek in de Schilderswijk. Met name de verwerpelijke en voorspelbare reactie van de Limburgse kruisridder Wilders was er weer een van het onderbuikgevoel. Alsof we in de westerse wereld – en zeker ook in Nederland – niet al vele eeuwen Joodse wijken, Chinese wijken en Molukse wijken kennen. En niet vergeten protestantse en calvinistische dorpen. Ik ken zelfs gemeenten – Den Haag, Amsterdam, Heerlen – die hun uiterste best doen om toch vooral Chinezen en Chinese bedrijven naar ons land te halen om hun wankele en op niets gebaseerde nieuwe vastgoedprojecten vol te krijgen. Zo denkt bijvoorbeeld de gemeente Heerlen het omstreden project Maankwartier rendabel te kunnen maken met Chinese entrepreneurs, massagehallen en wokrestaurants en reisde burgemeester Paul Depla daarvoor zelfs helemaal naar China. Aan de ander kant: gettovorming op basis van religie, huidskleur, afkomst of politieke achtergrond moeten we wel zoveel mogelijk voorkomen, zoals ook Winkels laat zien.
Ik ga niet beweren dat Welkom thuis van Edwin Winkels een vastgoedboek is. Het is een gedurfde, lezenswaardige en prachtige debuutroman waarin op een sobere en sombere manier een beeld wordt geschetst van een door etnische en culturele vooroordelen opgedeeld en gewelddadig Nederland. Wie er toch een vastgoedles in wil lezen, moet dan denken aan de ruimtelijke opgave om te voorkomen dat dat ook inderdaad in de toekomst gebeurt. Maar dat is vooral een politieke en sociale kwestie.
En vriend Edwin winkels? Die vertelde me donderdag, nog een beetje aarzelend, dat als Welkom thuis goed wordt ontvangen, hij niet uitsluit de stap van journalist naar literaire Schrijver toch wel te willen maken. En natuurlijk is hij weer in de eerste week van de komende Tour de France, in juli, sidekick van Mart Smeets, de journalist die die stap – ondanks een meter aan succesvolle boeken – nooit echt heeft gezet.
visieopvastgoed 